Một thắc mắc chung của nhiều người khi chăm sóc người già đó là “Tại sao người cao tuổi khi ăn hay bị nghẹn” . Nghẹn ở người già đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau và hiểu được các nguyên nhân này bạn sẽ có cách xử trí và phòng tránh hiệu quả.
Chứng nghẹn ở người già
Mắc nghẹn trong lúc ăn là một triệu chứng người già thường gặp, nếu không xử lý kịp thời thì có thể gây ra những tình huống xấu, thậm chí là tử vong.
Khi bị nghẹn, người già thường có các biểu hiện như: nôn oẹ, nấc cụt, ho dữ dội, không nói ra tiếng hoặc nghẹt thở, thay đổi sắc mặt,… Các triệu chứng khi người già bị nghẹn có thể bị chuẩn đoán nhầm là nhồi máu cơ tim cấp. Theo các thống kê thì 1/3 số ca tử vong vì nghẹn do sự nhầm lẫn trong chẩn đoán này.
Nguyên nhân người lớn tuổi ăn hay bị nghẹn
Nghẹn có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng người già là đối tượng thường gặp nhất. Đây sẽ là những nguyên nhân giải đáp cho câu hỏi “Tại sao người cao tuổi khi ăn hay bị nghẹn”
Do sự suy giảm chức năng của răng miệng và thực quản
Răng yếu nên khó khăn cho người già trong việc nhai và nghiền nhỏ thức ăn trước khi nuốt, đồng thời nước bọt cũng tiết ra ít hơn nên thức ăn khô không được trộn kĩ, do đó dễ khiến người lớn tuổi ăn hay bị nghẹn
Suy giảm chức năng của răng miệng là nguyên nhân gây nghẹn ở người già
Niêm mạc miệng và ống tiêu hóa của người già nhỏ và bị co lại cùng với việc trương lực dạ dày giảm, sức co bóp yếu khiến cho người già dễ nghẹn do thức ăn vẫn còn mắc ở cổ họng, thực quản
Do các bệnh lý đặc trưng
Một số bệnh lý cũng là nguyên nhân gây nghẹn ở người già, có thể kể đến như:
- Hẹp thực quản: ống thực quản bị tổn thương dẫn đến lòng ống bị siết chặt do đó thức ăn không đẩy được xuống dạ dày mà lại mắc kẹt ở thực quản và khiến người bệnh bị nghẹn
- Viêm phế quản: là bệnh lý khiến thu hẹp đường thưởng nên không chỉ khiến người cao tuổi khó thở mà còn khó khăn trong việc nuốt thức ăn
- Các khối u ở thực quản cũng tạo dị vật chèn ép nên thức ăn cũng khó đẩy được xuống nên dẫn đến nghẹn
- Một số bệnh lý ngoài thực quản nhưng là nguyên nhân chèn ép ống tiêu hoá dẫn đến nghẹn như: bệnh Basedow, phình mạch,…
Do thói quen ăn uống
Những thói quen ăn uống thiếu khoa học cũng là một trong những câu trả lời giải đáp việc tại sao người cao tuổi khi ăn hay bị nghẹn
- Ăn nhanh, nhai chưa kĩ làm cho thức ăn chưa được nghiền nhỏ nên dễ dẫn đến nghẹn
- Không tập trung ăn uống, vừa ăn vừa nói chuyện khiến thức ăn dễ rơi vào đường thở và sặc. Thói quen này nếu xảy ra thường xuyên sẽ dễ khiến thực quản bị tổn thương và gây nghẹn.
- Cảm xúc tiêu cực và căng thẳng không được giải toả trước lúc ăn làm rối loạn co bóp khiến thức ăn không thể đẩy xuống dẫn đến mắc nghẹn.
Cách xử trí nghẹn ở người cao tuổi
Khi bị nghẹn thì đường khí quản ở người già cũng bị chèn ép gây khó thở, do đó khi thấy người già có những biểu hiện của nghẹn cần xử trí nhanh chóng để khai thông khí quản, giảm nguy cơ thiếu oxi
Trường hợp người già còn tỉnh táo
Khi người già bị nghẹn nhưng vẫn còn tỉnh táo thì bạn có thể sử dụng hai cách: để người già ngồi cúi người, gắng sức ho mạnh, bạn dùng tay vỗ mạnh 5 cái liên tiếp vào lưng của họ hoặc bạn đứng ở phía sau ôm ngang bụng họ, siết mạnh hai tay vào bụng theo chiều hướng lên trên vài lần để đẩy thức ăn ra khỏi khí quản.
Vỗ mạnh vào lưng là cách xử trí khi người già nghẹn
Trường hợp người già bất tỉnh
Bạn nên để người già nằm nghiêng một bên khi họ đã bất tỉnh, một tay bạn ấn lưỡi họ xuống, tay còn lại vỗ 5 cái vào lưng trên. Bên cạnh đó, một cách xử trí khác là bạn để họ nằm ngửa và để ngả đầu ra sau, hai tay của bạn đan chặt vào nhau, đặt lên bụng của họ, đẩy mạnh 5 lần theo chiều hướng lên trên để đẩy phần tắc nghẽn, giúp thông đường thở
Trường hợp người già nghẹn do thức ăn đặc, dính
Khi người già mắc nghẹn các thức ăn đặc, dính như bánh trôi, bánh dày,..thì ngoài những cách cấp cứu trên, bạn cần dùng tay hoặc kẹp để móc thức ăn ra nhằm tạo khe hở phục hồi lại chức năng hô hấp cho họ.
Phương pháp hạn chế bị nghẹn ở người cao tuổi
Sau khi hiểu được các nguyên nhân tại sao người cao tuổi khi ăn hay bị nghẹn, bạn sẽ có được những phương pháp để hạn chế được trình trạng này trong việc chăm sóc ông bà, cha mẹ.
- Người già nên ăn chậm và nhai kĩ để thức ăn được nghiền nhỏ và lượng nước bọt tiết ra đủ trộn các thức ăn khô, sẽ dễ dàng hơn cho việc nuốt và tiêu hoá thức ăn.
- Nên cho người già ăn các thức ăn được cắt nhỏ, mềm, dễ nhai, nhễ nuốt để tránh tình trạng nghẹn do không nghiền nhỏ được thức ăn.
Các món ăn mềm, dễ nuốt sẽ hạn chế tình trạng người già bị nghẹn khi ăn
- Không nên ăn quá no vì như vậy dạ dày có thể đẩy cơ hoành và gây chèn ép tim. Khẩu phần ăn nên chia nhỏ trong ngày để tránh một bữa bị ăn quá nhiều.
- Nên đi bộ nhẹ sau khi ăn 30 phút để nhu động dạ dày trộn và đẩy thức ăn xuống dễ dàng. Việc này sẽ giúp hạn chế tình trạng nghẹn hay đầy bụng ở người già
- Tập trung vào bữa ăn và giữ tinh thần thoải mái sẽ giúp hạn chế được tình trạng sặc hay nghẹn khi ăn.
- Nên đưa người già đi gặp bác sĩ nếu tình trạng nghẹn thường xuyên xảy ra
Không chỉ nghẹn mà sẽ còn rất nhiều những tình huống nguy hiểm khác ở người già như té ngã, đột quỵ,…nếu không xử lý kịp thời có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Do đó người già luôn cần được quan tâm và để mắt nhưng sẽ thật khó khăn nếu gia đình bạn không có ai có mặt ở nhà thường xuyên. Khi đó lựa chọn viện dưỡng lão sẽ là một gợi ý dành cho bạn. Với viện dưỡng lão Javilink, chúng tôi luôn có đội ngũ nhân viên theo sát người cao tuổi 24/24, có thể kịp thời xử lý các vấn đề xảy ra, đồng thời với quy trình chăm sóc theo tiêu chuẩn Nhật Bản, Javilink cũng sẽ giúp người cao tuổi phục hồi cả sức khoẻ thể chất lẫn tinh thần.
>> Tham khảo:
Javilink hy vọng những thông tin trên có thể giúp bạn giải đáp thắc mắc “Tại sao người cao tuổi khi ăn hay bị nghẹn”. Hiểu được các nguyên nhân và biện pháp xử lý sẽ giúp bạn chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi tốt hơn. Nếu bạn có bất kì thắc mắc nào liên quan hoặc cần các thông tin về dịch vụ dưỡng lão của Javilink thì hãy liên hệ ngay hotline: 1900 633 826 để được Javilink tư vấn và hỗ trợ miễn phí nhé!